یادداشت های شبانه

مركز خرید «باوارث» در مكه، جای شلوغی است و حاجی­‎های ایرانی بیشتر سوغاتی­‎هایشان را از همین‎جا می­‎خرند. بالاخره سفر حج است و نمی­‎شود كه آدم دست خالی برگردد، می­‎شود؟

توی یك پارچه­‎فروشی مرد پاكستانی میان­سالی با سرعت پارچه‎­های خوب و بد را به بهای بیشتر از قیمت رایج بازار، به ضرب و زور فارسی دست و پا شكست‎ه­ای كه بلد است، به ایرانی­‎ها می‎­فروشد. فروشنده پاكستانی موهایش را حنا گذاشته و رنگ جو گندمی سفید و سیاه را یك دست حنایی و قرمز كرده است. دور و بر ما می‎چرخد و سعی می­‎كند چیزی هم به ما بفروشد. اما ما حرفه‎­ای­‎تر از این حرف­‎هاییم و تمام بازارهای مكه و مدینه را گشته‎ایم و قیمت هر جنسی، حتی این پارچه‎­های خوب و بد را می­‎دانیم. 

دو مرد سیاه‎­پوست - به نظرم آفریقایی - داخل مغازه می­‎آیند و پارچه­‎های الوان ارزان­‎قیمتی را برانداز می‎كنند و از هر رنگش سی - چهل متر سفارش می­‎دهند. قد و قامت بلندی دارند و هیكل بزرگی، شبیه «جان كافی» بازیگر فیلم دالان سبز، ساخته «فرانك دارابونت» كه بارها از تلویزیون ما هم پخش شده است. دلم می­‎خواهد با دو مرد سیاه‎­پوست حرف بزنم، اما بهانه پیدا نمی­‎كنم.

***

دو روز قبل، شب میلاد امیرالمومنین(ع) یك كیف دوشی كوچك را از شكلات پر كردیم و بردیم مسجدالحرام. جلو در كه كیف را دیدند، به شرطه‎­های سعودی نفری یك مشت شكلات دادم و همین طور كه «اهلاً و سهلاً» حواله می­‎كردند، شكلات­‎ها را توی جیب­‎هایشان ریختند. داخل مسجد، به هزار زایر خانه خدا شكلات تعارف كردیم و توضیح دادیم كه امشب، شب میلاد علی­‎بن­‎ابی­‎طالب(ع) است، داماد رسول خدا و میهمان لبخندشان شدیم.

بعضی از مردم حتی پرسیدند از كجا آمده‎­اید و وقتی نام ایران را می­‎شنیدند، لبخند دوباره‎­ای می­‎زدند كه «رحم الله امام الخمینی».

شب بعد كارمان را دوباره تكرار كردیم. كیفی پر از شكلات و... این بار جلو در مسجدالحرام گفتند نمی­‎توانید شكلات­‎ها را داخل ببرید؛ ممنوع. همه درها را امتحان كردیم، واقعاً ممنوع شده بود و شرطه‎­ای كه به ضرب و زور دو مشت از همان شكلات­‎ها صورتش را بوسیدم، شكلات­‎هایمان را گرفت و كیف خالی را پس داد و اعلام كرد كه مأمور است و معذور و... .

***

دو مرد سیاه‎­پوست كه حالا فهمیده‎­ایم از اتیوپی آمده­‎اند، با هم صحبت می­‎كنند و قرار می­‎گذارند خودشان به تعداد خانواده و فامیل و دوست و آشنا، پارچه‎­ها را قسمت كنند و دردسر خرید سوغات مكه را همین­‎جا تمام كنند.

توی جیب­‎هایم چند شكلات مانده كه به دو مرد اهل اتیوپی و فروشنده پاكستانی و دو - سه مشتری ایرانی تعارف می‎كنم. بهانه صحبت با زایران سیاه‎پوست مكه فراهم شده، احوال هم را می­‎پرسیم و از كشورهایمان. از اتیوپی، آدیس‎­آبابا و من، از ایران «مدینه طهران». مرد سیاه‎­پوست با من دست می­‎دهد و بغلم می­‎كند. می­‎رسم تا وسط سینه مرد سیاه‎­پوست. می‎­گوید ایرانی­‎ها خوب­‎اند؛ مردم خوب. و به زحمت توضیح می­‎دهد كه شما اسلام را زنده كردید. كمی بعد حتی نام سلمان فارسی را به زبان می آورد... .

دوستش می­‎پرسد می­‎روید؟ حرم می­‎روید؟ حرم «امام‎­الخمینی»؟ می­‎گویم بله، گاهی. قواره مرد بیشتر از دو متر است، با اندامی درشت و صورتی سیاه و به شدت مردانه و چشم­‎هایی كه از دیدن یك نفر از اهالی شهری كه «خمینی» در آن زیسته، برق می­‎زنند.

گوشه مغازه روی زمین می­‎نشینیم و حرف می­‎زنیم. به عربی دست و پا شكسته­‎ای كه بلدم و انگلیسی اندكی كه آنها می­‎دانند. باور نمی­‎كنید با چه دقت و وسواسی حواس‎­شان به اتفاق­‎های داخل ایران است. مرد می­‎گوید امید ما به شماست. به شما ایرانی­‎ها كه خمینی زندگی و مبارزه را یادتان داده است. مكث می كند و سرش را پایین می­‎اندازد.

فكر نمی­‎كنم مرد به این درشتی، با این رفتار خشن مردانه، بغض كرده باشد، اما كرده است. دست­‎هایم را می­‎گیرد و صاف نگاه می­‎كند توی چشم­‎هایم. دست­‎هایم، كف دست­‎های بزرگ مرد گم شده‎­اند. چشم‎­هایش پر از اشكی است كه پلك می­‎زند و می­‎ریزد توی صورتش.

می­‎گوید خمینی... خمینی مرد بزرگی بود. همه ما را نجات داد. می­‎خواهم بگویم بله درست می­‎گویی كه ادامه می­‎دهد خیلی دوستش داشتیم. وقتی از دنیا رفت، گریه كردم و سرش را می­‎گذارد روی شانه جوانی كه از ایران آمده است، جایی که خمینی سال­‎ها در آن زندگی می­‎کرد.